Muzeum Społeczne w Błażowej - geneza i stan obecny

W początkach lat siedemdziesiątych XX w. miejscowi miłośnicy historii regionu -  nieżyjący już Tadeusz Woźniak, pierwszy dyrektor  liceum w Błażowej - twórca  szkolnej Izby Pamięci,  i Augustyn Rybka, nauczyciel zawodu, kolekcjoner, obecnie właściciel  Muzeum Regionalnego w Potokach zgromadzili ciekawy zasób pamiątek.  Zygmunt Drewniak, kupiec z Łęgu, od dawna udostępnia  bogaty zbiór sprzętów domowych, starych maszyn rolniczych oraz kolekcję  radioodbiorników. 

Muzeum Społeczne w Błażowej przed 24 laty w 1992 r. rozpoczęło działalność pierwszą ekspozycją darów z wyposażenia dwustuletniego, modrzewiowego dworku Brzęków, które przekazała błażowianka, dr Rena Brzęk-Piszczowa – adiunkt uczelni warszawskich.  Wystawę zorganizowała Alicja Budyka, ówczesny dyrektor  Gminnego Ośrodka Kultury. Ekspozycję  zasiliły eksponaty z Błażowej i okolicznych wsi, zebrane przez członków Towarzystwa Przyjaciół: Alicję Budykę, Agatę Faraś, Stanisława Koczelę, Michała Rabczaka, Janusza Muchę, Zbigniewa Przybyłę. Z biegiem lat także inni członkowie Towarzystwa pozyskiwali kolejne eksponaty i tak powstał unikalny zbiór zabytków kultury duchowej i  materialnej  ziemi błażowskiej XIX - XX w. Wśród nich -  warsztat tkacki, płótna wykorzystywane m. in. na żagle okrętowe, kolorowe chusty noszone przez miejscowe kobiety, obrusy, ręczniki - ostatnie pamiątki  dokumentowanego od XV w. błażowskiego tkactwa. W 2015 r. krosno z Błażowej (z nazwą firmy: M. Brzęk)  wzbogacało wystawę  tkactwa małopolskiego w Muzeum Etnograficznym w Krakowie.

Ważny dla całej Galicji i Błażowej przemysł tkacki, spolonizował i rozwinął  bł. Bronisław  Markiewicz – ówczesny proboszcz w Błażowej  - propagator trzeźwości oraz przemysłu i oświaty zawodowej,  późniejszy założyciel  Zakładu i Zgromadzenia Michalitów w Miejscu Piastowym. Z jego inicjatywy powstały: Towarzystwo Tkackie i Naukowy Warsztat Tkacki, zwany szkołą tkactwa dla okolicznych tkaczy i ich synów. Najpierw instruktorem, a później właścicielem  manufaktury tkackiej, (liczącej według źródeł 33 osoby), był Marcin Brzęk - absolwent szkół sukienniczych w Czechach i na Morawach. Muzeum przechowuje dokumentację związaną z działalnością tych  społeczników. W zasobach muzeum znajdują się też pamiątki po rodowitej błażowiance bł. Annie Jenke – córce przedwojennego dyrektora miejscowej szkoły podstawowej, wsławionej pracą pedagogiczną na rzecz młodzieży trudnej w Jarosławiu. Pamięć zachowujemy także o ks. Michale Pilipcu – kapelanie Armii Krajowej. Atrybuty liturgiczne, których używał podczas mszy polowych dla żołnierzy, zostały przekazane muzeum Ordynariatu Polowego w Katedrze Wojska Polskiego w Warszawie.

Wielowiekową obecność gminy żydowskiej zaświadczają fotografie macew z cmentarza  w Błażowej. Podobnie historię Ochotniczej Straży Pożarnej ilustrują fotografie i kilka sprzętów strażackich.

Styl życia w XIX i XX wieku oddają rekonstrukcje wnętrz mieszkalnych: salon mieszczański – komplet mebli: stół, krzesła, biurko, komoda,  lustro (zwane psychą), łóżko, obrazy, zdjęcia rodzinne w ramach, makatki – dar m. in. R. Brzęk- Piszczowej oraz kuchnia wiejska z piecem chlebowym, garnkami glinianymi, piórnik (rodzaj tapczanu z zasuwanym wierzchem). Ta ostatnia rekonstrukcja jest dziełem dr M. Kutrzeby. Dzięki staraniom Towarzystwa Miłośników Ziemi Błażowskiej uruchomiono ponadstuletni warsztat tkacki pochodzący z domu Ferusiów z Kąkolówki oraz cały sprzęt służący zakładaniu osnowy. Na bieżąco w miarę możliwości prowadzone są prace służące oczyszczeniu i renowacji zgromadzonych przedmiotów. Jest to możliwe dzięki angażowaniu do tych prac młodzieży i dorosłych wolontariuszy. Od trzech lat w Społecznym Muzeum Ziemi Błażowskiej prowadzone są lekcje muzealne dla dzieci i młodzieży oraz imprezy związane z Europejską Nocą Muzeów. Muzeum można zwiedzać po uzgodnieniu terminu i godziny pod nr tel. 17 2301 100 lub sekretariatu Urzędu Miejskiego.

Rękodzieło artystyczne związane z obrzędami – wieńce dożynkowe, pisanki, palmy wielkanocne -  można  podziwiać w dziale etnograficznym. Pozostałości archeologiczne odkryte przy budowie obecnego kolejnego kościoła świadczą również o przeszłości Błażowej.

Od dwudziestu  lat  Muzeum mieści się w Domu Parafialnym dzięki życzliwości ks. dziekana  Adolfa Kowala, proboszcza błażowskiej parafii oraz jego następców: ks. Michała Drabickiego i ks. Jacka Rawskiego.  Przez niemal półwiecze muzeum nie doczekało się własnego lokalu i statusu prawnego jako samodzielna placówka prowadzona przez kustosza. Obecnie opiekunem społecznym placówki jest Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Błażowskiej, głównie w osobie jego prezesa dr Małgorzaty Kutrzeby. W czasie mojej kadencji będę się starał, aby muzeum zyskało godną własną siedzibę i status prawny placówki gminnej. Nie możemy pozwolić na to, aby jak dotąd, niszczały ślady kultury i aktywności naszych przodków.